ޣައްޒާ ހަނގުރާމައަށް އަހަރެއް | އިސްރާއީލު މުޖުތަމައުން ފެންނަ "ވަރުބަލިކަމުގެ" ނިޝާންތައް

އިސްރާއީލުން ޣައްޒާއަށް ދެމުންދާ އުދުވާނީ ހަމަލާތަކަށް އަހަރެއްވެފައިވާއިރު އިސްރާއީލުގެ މުޖުތަމައުން ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން ލޮނޑުވެ ވަރުބަލިވުމުގެ އަސަރުތަކާއި ނިޝާންތައް ފެންނަން ފަށައިފި އެވެ. ހައްދުފަހަނައެޅުމާއި، ސިޔާސީ ބައިބައިވުން ބޮޑުވުމާއި، އިގުތިސާދީ އިސްތިގުރާރު ނެތިވުމާއި، އަސްކަރިއްޔާއަށް އޮތް ޕްރެޝަރު ބޮޑުވުން ފަދަ އެތައް ކަމެއް އަންނަނީ ފެންނަމުންނެވެ. 

އިސްރާއީލު ސަރުކާރުގެ ކުރީގެ އިސް މުސްތަޝާރު ޑެނިއެލް ލެވީ ސިފަކުރައްވާ ގޮތުގައި މިއީ އިސްރާއީލު މުޖުތަމައު "ވީރާނާވުމުގެ އުންސުރު"ތަކެވެ. އޭނާ ފާހަގަކުރައްވާ ގޮތުގައި އެ މުޖުތަމައުގައި ހުރި ނާޒުކު ހުރިހާ ކަމެއް ފެންމަތިވެ ތިލަވަމުންދަނީ އެންމެނަށް ފެންނާނެހެންނެވެ. 

"ގައުމު އެއްކޮށް ފުނޑެނީއެއް ނޫން. ނަމވެސް ގައުމުގައި ހުރި ވީރާނާވުމުގެ އުންސުރުތައް މަޑުމަޑުން ފާޅުވަނީ. އެއީ އެގައުމުގެ ނާޒުކުރު ހުރިހާ ކަމެއް އެންމެނަށް ކަޝްފުވެފައި އޮތް ގައުމެއް،" ލެވީ ވިދާޅުވި އެވެ. 

އިސްރާއީލީ އެމެރިކަން އެކްޓިވިސްޓު މިކޯ ޕެލޭޑް ވިދާޅުވީ 7 އޮކްޓޯބަރަށްފަހު އިސްރާއީލަކީ ހަމަޖެހުމެއް ނެތް މުޖުތަމައެކެވެ. އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވީ ޝަރުއީ ދާއިރާއިން ފެށިގެން ގޮސް އަސްކަރިއްޔާއާއި ގާނޫނު ހަދާ ބާރާ ހަމައަށް މުޅި ދައުލަތުން ފެންނަނީ އެކަށީގެންވާ ގޮތަށް އެއްވެސް މުއައްސަސާއެއް މަސައްކަތްނުކުރާ މަންޒަރެވެ. 

ލެވީ ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި އޮކްޓޯބަރު 7 ވަނަ ދުވަހުގެ ހަމަލާތަކުގެ ކުރިން އިސްރާއީލަކީ ދާހިލީ އެކި މައްސަލަތަކުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ބައިބައިވެފައި އޮތް މުޖުތަމައެކެވެ. ހާއްސަކޮށް ނަތަންޔަހޫގެ ސަރުކާރުން ޖުޑީޝަރީއަށް ގެންނަން އުޅުނު ބަދަލުތަކާ ދެކޮޅަށް ދިގުލައިގެންދިޔަ މުޒާހަރާތަކެއް އެއިރު ކުރެވެމުންދިޔަކަން އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ. 

ނަމަވެސް އޮކްޓޯބަރު 7 ގެ ފަހުން ފަލަސްތީނާ ދެކޮޅުވުމުގައި އިސްރާއީލު އެއްބައިވަންތަވެފައިވާކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. މީޑިޔާއާއި ސަރުކާރު ގުޅިގެން ފެތުރި ނެރޭޓިވްއަކީ ޣައްޒާގައި ހިންގަމުންދާ ޖަރީމާތަކަކީ ފަލަސްތީނު ރައްޔިތުންނަށް ހައްގުވާ ކަންތައްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ވިސްނައިދިނުމުގެ ނެރޭޓިވްކަން ފާހަގަކުރައްވައި ލެވީ ވިދާޅުވީ އިސްރާއީލުގެ ގިނަ ބައެއްގެ ވިސްނުން އެގޮތަށް މިހާރު ބައްޓަންވެފައިވާ ކަމަށެވެ. 

އިސްރާއީލު އެންމެން ހަނގުރާމައާ އެއްކޮޅަށް ތިބި ނަމަވެސް އެ ހަނގުރާމައާމެދު ދެކޭ ގޮތުގައި އިސްރާއީލު މުޖުތަމައު އޮތީ އެތައް ކަފިތަކަށް ބައިވެފަ އެވެ. އެގޮތުން ލެވީ ވިދާޅުވީ އެއްބަޔަކު ދެކޭ ގޮތުގައި ހަތެއް އޮކްޓޯބަރުގެ ހަމަލާއަކީ ފަލަސްތީނުގެ ހުރިހާ ބިމަކަށް ވެރިވެ، ފަލަސްތީނު ރައްޔިތުން އެމީހުންގެ ފަސްގަނޑުން ބޭރުކުރަން ލިބުނު ފުރުސަތެކެވެ. 

އަނެއް ބަަޔަކު ދެކެނީ ހަނގުރާމައިގެ އަމާޒަކަށްވާންވާނީ އެންމެ ކަމެކެވެ. އެއީ ޣައްޒާގައި ގައިދުކޮށް ބަންދުކޮށްފައިތިބި ރަހީނުން މިނިވަންކުރުމެވެ. އެކަން ހަނގުރާމައިން ހާސިލުނުވާނަމަ އެމީހުން ދަނީ ހަނގުރާމަ މެދުކަނޑައިލާ މަޝްވަރާތައް އިހުތިޔާރުކުރަން ގޮވައިލަމުންނެވެ. 

މާހިރުން ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި އިސްރާއީލުގެ ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން އެ ގައުމުގެ އަސްކަރިއްޔާއަށްވެސް އަސަރުތަކެއް ކޮށްފައިވެ އެވެ. އެގޮތުން އިސްރާއީލު ސިފައިންނަށް ޣައްޒާގެ ރަށްވެހި ވެށީގައި ހަނގުރާމަ ކުރުމަށް ހުރި ދަތިތައް ފާހަގަވާން ފަށާފައިވެ އެވެ. 

އަދި ޣައްޒާ ސުންނާފަތިކޮށްލަންޖެހުމުން ދައްކުވައިދެނީ އެއްގަމު މަގުން އަރައި އާބަން ސަރަހައްދެއްގައި ހަނގުރާމަކުރުމުގެ ގާބިލުކަން އިސްރާއީލު ކިބައިގައި ނެތުންކަމަށް ލެވީވެސް ދެކެވަޑައިގަންނަވަ އެވެ. 

ލެވީ ވިދާޅުވީ އިސްރާއީލު ސިފައިންގެ ގިނަ ބަޔަކު ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން ވަރުބަލިވެފައިވާ ކަމަށެވެ. އަދި އެއިން ވަރަށް ގިނަ ސިފައިން އަނިޔާއަށްފަހު އަނބުރާ ރިޒާވް ފޯސްއާ ގުޅުމަށް ނާންނަކަން މިހާރު ފާހަގަވަމުންދާ ކަމަށެވެ. ލެވީ ވިދާޅުވީ ރިޒާވް ލަޝްކަރުގެ 50 އިންސައްތަ މިހާރު ޑިއުޓީއަށް ނުނިކުންނަ ކަމަށް މައުލޫމާތު ލިބެމުންދާ ކަމަށެވެ. 

އިސްރާއީލުގެ އިގުތިސާދަށްވެސް ހަނގުރާމައިގެ އަސަރުތައް އަންނަނީ ކުރަމުންނެވެ. އިންފްލޭޝަނާއި ވަޒީފާ ނެތުން މަތިވެ، އިންވެސްޓުމެންޓުތައް ދަށްވަމުންދާ ކަމަށް މާހިރުން ވިދާޅުވެ އެވެ. 

ލެވީ ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މުދަލާއި ހިދުމަތުގެ އަގުތައް ވަރަށް ބޮޑަށް އަންނަނީ އުފުލެމުންނެވެ. އަދި މިވަގުތު ގިނަ ކަންކަމުގެ ހިސާބު ރަނގަޅަށް ނުބެލެހެއްޓޭކަން ފާހަގަކުރައްވަމުން ލެވީ ވިދާޅުވީ އެކަމުގެ ސަބަބުން އިގުތިސާދަށް ނުރަނގަޅު އަސަރުތައް ފޯރަމުންދާ ކަމަށެވެ. 

އިތުރަށް އޭނާ ފާހަގަކުރެއްވީ އިސްރާއީލު ދޫކޮށް އެހެން ގައުމުތަކަށް މީހުން ދާ ދިއުންވެސް އިތުރުވެފައިވާ ކަމަށެވެ. ބައެއް މީހުން އެހެން ގައުމުތަކުގައި ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ހޭދަކުރާއިރު އިތުރު ބައެއް މީހުން ދެވަނަ ގައުމެއްގެ ރައްޔިތުކަމާއި ޕާސްޕޯޓު ހޯދަމުންދާކަން ފާހަގަކުރެވޭ ކަމަށް އޭނާ ވިދާޅުވި އެވެ. 

އިސްރާއީލުގެ މައި އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓަށް ދަތުރުކުރަން ގިނަ އެއާލައިންތަކުން އަންނަނީ ދެކޮޅުހަދަމުންނެވެ. ދެކުނުގައި އޮންނަ ޕޯޓް ސިޓީއެއްކަމަށްވާ އެއިލަޓްގެ ބަނދަރުގެ ހުރިހާ ހަރަކާތެއްވަނީ ހުއްޓިފަ އެވެ. 

ލެވީ ގަބޫލުކުރައްވާ ގޮތުގައި ޣައްޒާގައި ހިނގަމުންދާ ހަނގުރާމައިގެ ސަބަބުން އިސްރާއީލުގެ ބައިނަލްއަގުވާމީ ތަސައްވުރު ކުރިއަށްވުރެ ބޮޑަށް ކިލަނބުވެއްޖެ އެވެ. ފަލަސްތީނަށް ދުނިޔޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި އޮތް ތާއީދު އިތުރުވެއްޖެ އެވެ. 

އަދި ދުނިޔޭގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި ތިބި ޔަހޫދީން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އިސްރާއީލާ ދެކޮޅަށް އަޑުއުފުލައި، އިސްރާއީލުގެ އަމަލުތައް ކުށްވެރިކުރުމަކީ "އެންޓި-ސެމިޓިޒްމް" ނޫންކަން ހާމަކުރަން ފަށާފައިވާކަން ލެވީ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ. 

އޭގެ އިތުރަށް އަރަބި ގައުމުތަކާއި އިސްލާމީ ގައުމުތަކާއެކު ޑިޕްލޮމެޓިކް ގުޅުންތައް ގާއިމުކުރުމަށް އިސްރާއީލުން ކުރަމުން އައި މަސައްކަތްވެސް އެކުގައި ހުއްޓިފައިވާކަން ލެވީ ފާހަގަކުރެއްވި އެވެ. 

"ސިހުޔޫނިއްޔަތުގެ އަސްލު ސޫރަ މުޅި ދުނިޔެއަށް ހާމައަށް ފެންނަން ފަށައިފި. ކުރިން ނުފެންނަ މީހުންނަށްވެސް މިހާރު އެބަފެނޭ،" ލެވީ ވިދާޅުވި އެވެ.